De gemeenten Utrecht en Tilburg gaan een proef doen met het basisinkomen. Ze geven ‘gratis geld’ aan bijstandgerechtigden zonder dat daar een tegenprestatie tegenover staat.
Dat meldt het Financieele Dagblad woensdag.
De gemeenten vinden dat de huidige bijstandsregels niet werken. Zo zouden verplichte re-integratietrajecten niet goed passen bij de deelnemers en kost de handhaving gemeenten veel tijd en geld.
Bijstandsgerechtigden moeten in sommige gemeenten taken uitvoeren zoals straten vegen om in aanmerking te komen voor een uitkering. De gemeentelijke ombudsman van Rotterdam uitte recent kritiek op de regeling. Het werk dat bijstandsgerechtigden moeten uitvoeren, wordt door hen ervaren als intimiderend, zinloos en onredelijk.
Experiment in Utrecht
Utrecht wil met het experiment na de zomer vooral kijken of dat beter kan en zegt niet als ‘ultiem doel’ een basisinkomen na te streven. Staatssecretaris Jetta Klijnsma moet toestemming geven voor de proef. Als zij groen licht geeft voor het experiment, dan wordt aan alle mensen in de bijstand gevraagd of ze mee willen werken.
Voor de proef, die in samenwerking met de Universiteit Utrecht verloopt, worden bijstandsgerechtigden opgesplitst in drie groepen. Eén groep blijft de huidige sollicitatieplicht houden, een andere groep krijgt een bonus bij het vinden van werk en een derde groep ontvangt een basisinkomen, ook als ze een baan hebben gevonden. "We zijn benieuwd wat er gebeurt: gaan ze meer of minder werken of vrijwilligerswerk doen?" zegt projectleider Nienke Horst tegenover het FD.
Basisinkomen: voors en tegens
Het idee achter een basisinkomen is dat alle Nederlanders dit zouden moeten krijgen, ook werkenden. Op die manier kan een hele reeks toeslagen en subsidies worden geschrapt en kan de overheid besparen op bureaucratie. En mensen krijgen meer individuele vrijheid: niemand die moeilijk doet als je vrijwilligerswerk doet, (veel) bijverdient of rustig naar een nieuwe baan zoekt. Zo help je mensen juist uit de bijstand, is de gedachte.
Critici stellen dat het klauwen met geld kost om elke Nederlander een basisinkomen te geven. Stel dat je iedere volwassene een basisinkomen geeft dat gelijk is aan de helft van de AOW voor een echtpaar, ongeveer 750 euro, en alle andere uitkeringen en toeslagen worden afgeschaft. Dan ontstaat er een begrotingstekort van 30 miljard euro, volgens hoogleraar Raymond Gradus.
Bovendien zullen mensen, niet in de laatste plaats partners, simpelweg ophouden met werken. Het CPB berekende dat bij een basisinkomen van ongeveer 750 euro per maand 350 duizend banen verloren zullen gaan.
Basisinkomen populair idee
Toch zien steeds meer Nederlandse gemeenten het zitten om te experimenteren met een basisinkomen voor bijstandsgerechtigden. Onder meer in Groningen, Maastricht, Gouda, Enschede en Nijmegen denkt men na over een experiment.
In Wageningen is men al dicht bij een proef met het systeem waarbij langdurige bijstandsgerechtigden maandelijks zo'n 1.100 euro krijgen. Alle andere steun van de gemeente vervalt dan en er zijn ook geen beperkingen zoals een sollicitatieplicht. De verwachting is dat de ontvangers van het basisinkomen meer gaan werken omdat er geen korting op hun uitkering dreigt.
Lees ook
Deze Groninger krijgt alvast een basisinkomen – via crowdfunding
Straten vegen voor je bijstandsuitkering: ‘Mensen voelen zich vernederd’
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl